8/16/2010

Liberia: Hell on Earth

Netwerk had anderhalve week geleden de documentaire ‘Liberia, Hell on Earth’ (zie onderaan bericht) in het kader van de getuigenis van Naomi Campbell in de zaak tegen de van oorlogsmisdaden verdachte ex-president van Liberia Charles Taylor. De film van de Canadese journalist en oprichter van Vice Magazine Shane Smith is opzienbarend door de afschuwelijke dingen die te zien zijn. Maar ook de manier waarop de documentaire gemaakt is roept vraagtekens op.

De film laat een bezoek zien van een Canadees camerateam aan Liberia, een van de armste landen van de wereld. Via contacten in het land weet Smith met zijn team in gesprek te komen met een aantal ex-warlords die illustere namen dragen als Bin Laden, Rambo of Butt Naked en die in de burgeroorlog in het land legers al dan niet bestaand uit kindsoldaten aanvoerden. Schokkend zijn de verhalen over kinderen die bloed drinken voordat ze de strijd ingaan, de drugsgebruikende jongens in sloppenwijken en de beelden van wanhopige prostituees in een bordeel in de sloppenwijk West-Point in Monrovia, de hoofdstad van het West-Afrikaanse land.

Gevaar

De ploeg heeft veel lef om af te reizen naar dit land, waar bijvoorbeeld ons ministerie van Buitenlandse Zaken niet-essentiƫle reizen voor afraadt. Smith gaat ook nog eens de gevaarlijke buurten in, maar het doel van deze reizen is niet altijd duidelijk. Smith ondergaat de gevaren als een onvolwassen puber die in een avonturenfilm is beland en gedreven door de kick er af en toe lachend een Fuck, did you see that-reactie uitgooit, alsof de ernst van wat er om hem heen gebeurt hem ontgaat.

Dat is nog tot daaraan toe, maar zorgelijk wordt het wanneer Smith met een in Liberia wonende journalist de ex-warlord Bin Laden vrijkopen. De politie heeft begrepen dat de journalisten hem willen interviewen en zetten hem snel gevangen, in de hoop er zelf een centje uit te kunnen slaan. De Canadezen werken er vrolijk aan mee, hoewel het vrijkopen van een ex-warlord nou niet bepaald onder journalistieke werkmethoden valt.

Afstand houden is er vervolgens ook niet bij. Smith gaat met zowel Bin Laden als met But Naked op stap en volgt hen in hun hedendaagse bezigheden. Zo zwaait Bin Laden de scepter in een hoerenbuurt, is But Naked inmiddels bekeerd tot het Christendom en onderwijst hij oud-kindsoldaten. Echt kritische vragen volgen er nauwelijks. Ruimte voor reflectie is hier wel als Smith opmerkt dat alhoewel But Naked een vriendelijke en charmante persoonlijkheid is dit ook de man is die verantwoordelijk is voor de dood van duizenden mensen in het door burgeroorlog zwaar getroffen land.

Eenzijdig

Maar zoals enkele kijkers op de site van Netwerk vertellen, laat Smith ook vooral de slechte beelden van het land zien. Volgens reageerder Peter van der Horst was de werkelijkheid in de wijk West-Point niet zo negatief als de beelden laten zien. En hoewel er inderdaad dus wel een werkelijkheid is die er zo uitziet, dat bewijzen de beelden immers, hangt het wel aan de documentaire van Smith: een zucht naar sensatie.

Want wat vooral ontbreekt is een andere kant aan het verhaal. De ex-warlords komen aan het woord, maar niemand biedt een weerwoord. Of niemand mag het bieden. Wat doet de VN-veiligheidsmacht daar precies? En waarom gaan ze volgend jaar weg? En waar is de stem van NGO’s of hulporganisaties? En wat denkt de regering over de beschuldiging van enkele ex-warlords dat zij de enigen zijn die de mensen nog helpen? Waarom kiest Smith er eigenlijk voor alleen de ex-generaals aan het woord te laten?

Effectbejag

Smith wil het beeld van het land vooral eendimensionaal houden, het is zijn stijl. Uit deze blogpost blijkt wel dat dit beeld blijft hangen. De documentaire is schokkend, niet alleen door bijvoorbeeld de beelden van de marteling van oud-president Samuel Doe, maar vooral door de schets van de ruwe werkelijkheid op sommige plekken en het besef van wat er gebeurd is in Liberia. De shock-doc stijl met het effectbejag van Smith werkt op zijn manier dus wel, maar verliest door de eenzijdigheid veel aan waarde. Het is veel minder een journalistiek document geworden, al zou het goed kunnen dat dit soort docu’s juist door hun aantrekkingskracht in de toekomst makkelijker geldschieters kunnen vinden dan het genuanceerd vertelde verhaal.

-Shane Smith over zijn film

Get Microsoft Silverlight Bekijk de video in andere formaten.


Get Microsoft Silverlight Bekijk de video in andere formaten.