2/14/2007

De perfectie van de imperfecte journalistiek

“Journalisten zijn blunderaars, de journalistiek is imperfect”, bijt Arendo Joustra, hoofdredacteur van Elsevier ons op de dinsdagavondlezing van de master Journalistiek toe. Tien tere ‘kinderzieltjes’ van journalisten in wording knakken. Maar het is nu eenmaal zo dat het hele corps van journalisten samen toch goed werk verrichten, zo zegt Joustra. En daarom is het van groot belang, dat ondanks deze fouten, mensen journalistiek werk verrichten.

De alternatieven zijn slechter. Zou niemand meer journalist zijn, dan zouden veel misstanden in de samenleving nooit aan het oppervlak kunnen komen. Zoveel schandalen zouden nooit ontdekt worden. Politici zouden hun eigen gang kunnen gaan. Het leger journalisten dat bijvoorbeeld de politiek in Den Haag volgt, schrijft hier massa’s verhalen over. Tussen deze verhalen zit altijd wel een goed verhaal, dat de vinger op de juist zere plek weet te leggen. Dit systeem is dus ondanks zijn beperkingen veel beter dan een alternatief, zo zegt Joustra. En daarin heeft hij gelijk

'No story is worth dying for - but this was the story of a lifetime'.
Maar als we de woorden van Joustra zo bekijken, komt de journalistiek er wel erg slecht vanaf, terwijl het niet eens zo moeilijk is om het belang van een goede journalistiek aan te tonen. Dit laat de donderdagavondfilm, ‘Live From Bagdad’ ons zien. Deze film draait om een groep CNN reporters die afreist naar Bagdad, vlak voor het begin van de eerste Golfoorlog. Tijdens hun verblijf komen ze onder andere op zeer directe wijze voor de vraag te staan hoe ver ze willen gaan voor een goed verhaal. De tagline van de film laat dat zien: ‘No story is worth dying for - but this was the story of a lifetime’ (bron: http://www.imdb.com/).

De ploeg en in het bijzonder de drie verslaggevers en producer zetten letterlijk hun leven op het spel om een goed verhaal te brengen. Ze zijn de enige die ‘live’ uit Bagdad kunnen uitzenden en dat beseffen ze goed. Ze blijven dan ook bij hun hotelraam zitten om, terwijl de bommen inslaan over de Amerikaanse bombardementen te kunnen berichten. Ze weigeren om voor hun eigen veiligheid de schuilkelder op te zoeken en kiezen voor het verhaal. Kortom, er zijn kennelijk journalisten die bereid zijn heel ver te gaan om een goed verhaal te kunnen brengen.

Zouden er geen journalisten zijn, dan zouden er ook geen mensen zijn die voor een waarschijnlijk niet al te vorstelijk salaris hun leven voor dit soort zaken op het spel te zetten. Zonder de journalistiek zouden waarschijnlijk veel minder mensen de tijd nemen om allerlei zaken uit te zoeken, waardoor de misstanden in de maatschappij aan het licht komen. Juist omdat mensen het label journalist dragen, en hiermee geld kunnen verdienen, wordt dit soort werk verricht. Het is ook precies waarom een fenomeen als ‘Burgerjournalistiek’ voorlopig nog zo weinig oplevert. De tijd en het geld om iets langdurig te onderzoeken, om reizen te maken en naar het buitenland te gaan ontbreken. De professionele journalist heeft hier dus juist wel de tijd en het geld voor.

On the Eve of War
Terwijl de oorlog in Irak op uitbreken staat, besluit een groot deel van de CNN-ploeg in Bagdad te blijven. Verschillende nieuwsorganisaties halen hun mensen wel weg uit het gebied. CNN kan uiteindelijk de nu al legendarische beelden leveren van de eerste bombardementen op Bagdad. Door de dapperheid van deze journalisten is er toch berichtgeving over de oorlog. Was die er niet geweest, dan had men wat betreft deze eerste fase van de oorlog op de Iraakse en Amerikaanse autoriteiten af moeten gaan. Dit is het belang van dit soort journalistiek. Dankzij het doorzettingsvermogen en de moed van deze ploeg is er toch nog een onafhankelijk partij in het gebied aanwezig die de wereld kan laten weten wat er gebeurt.

Maar natuurlijk zien we ook in deze film de imperfectie van de journalistiek (hoewel niet bewust). Persoonlijk kan ik me de berichten over de Iraakse soldaten die de couveuses van de ziekenhuizen in Koeweit leeghaalden nog herinneren. Later blijkt dat deze berichten onjuist waren. Niet waar dus, een blunder, hoewel ik me kan voorstellen fact-checking in oorlogsgebied natuurlijk zeer moeilijk of zelfs onmogelijk is.

De CNN-reporters laten tegelijkertijd ook zien hoe de journalistiek toch goed functioneert. Hun reportage vanuit het hotel in Bagdad mag met recht een kroonjuweel genoemd worden. Het toont aan dat de journalistiek in zijn imperfectie soms ook perfect kan zijn. Voor deze reporters werd de journalistiek die avond in Bagdad ook een missie. Daarom is een professionele journalistieke praktijk niet alleen de minst slechte oplossing, zoals Joustra zegt, maar ook de beste manier om berichtgeving zoals deze mogelijk te maken.

No comments: