De Wissel is De Wissel niet meer

Ongeloof. “Er gaat iets mis. Hij rijdt in de verkeerde baan”, roept de NOS-commentator. Besef. Kramer rijdt in dezelfde baan als tegenstander Skobrev. Hij zal gediskwalificeerd worden. Tot dan toe lag hij op koers voor een gouden medaille op de tien kilometer op de Olympische Spelen, een raar hupje naar de binnenbaan maakte daar in een klap een einde aan. Weg gouden medaille.

Gisteren was ik met vele anderen getuige van een sportdrama. Een gebeurtenis die te bizar lijkt om waar te kunnen zijn. Je zou het in een verhaal niet durven op te schrijven. Was het al dramatisch dat Kramer de verkeerde baan koos, nog erger werd het toen bleek dat het op aanwijzen van zijn coach Gerard Kemkers gebeurde. Daardoor koos Kramer alsnog de binnenbaan, waar hij bij de vorige bocht ook uitgekomen was, op dat moment al met een veilige voorsprong op Lee.

De actie van Kramer doet denken aan een ander dramatisch sportmoment waarin een coach een hoofdrol speelde, dat aangeduid werd als ‘De Wissel’. In de zestigste minuut van de poulewedstrijd van Nederland tegen Tsjechië op het EK 2004 wisselt bondcoach Dick Advocaat de uitstekend spelende Robben voor Paul Bosvelt. Nederland staat op dat moment met 2-1 voor. De wedstrijd slaat om en uiteindelijk verliest het Nederlands elftal de wedstrijd met 3-2.



De reactie van Robben tijdens die wedstrijd doet denken aan die van Kramer. Uit de lichaamstaal van de vleugelspeler valt op te maken dat deze de beslissing van zijn coach niet alleen onbegrijpelijk vindt, maar ook afwijst. Het camerashot van Kramer en Kemkers vlak na de mislukte race was al even pijnlijk. Kramer praat met chef de mission Henk Gemser, wijst met zijn hoofd naar achter, waar Kemkers op de grond zit. De woede straalt van hem af. Kemkers kan op zo’n moment een aantal dingen doen: zijn emoties uiten, hij kan wezenloos voor zich uit staren, of overgaan op de orde van de dag. Gewoon, omdat je het op een dergelijk moment ook niet meer weet. Hij poetst zijn schaatsen schoon, alsof het de belangrijkste zaak van de wereld is.

Na de wissel van Robben viel een deel van de sportpers en het Nederlandse volk over de toch al niet populaire Dick Advocaat heen. Het werd als de reden van het verlies gezien. De bondscoach werd het mikpunt van spot, misschien ook wel omdat hij zijn fout niet toegaf. Advocaat kon beter bij de NS gaan werken, als hij toch zo goed kon wisselen. De Wissel, werd een begrip.

Maar na gisteren is De Wissel iets anders geworden. Qua dramatiek overstijgt de wissel van Kramer (die feitelijk geen wissel was), die van Robben. Bij de actie van Advocaat kan nooit helemaal aangetoond worden hoe de wedstrijd was afgelopen als hij Robben had laten staan. Misschien hadden de Tsjechen wel alsnog gescoord, dat blijft gissen. Maar voor Kemkers blijft er weinig te gissen over. In een split-second maakt hij een fout, Kramer verandert zijn koers en verliest.

De eerste grappen vlogen gisteren al over Twitter. Over Kramer en Kemkers die niet meer samen door de bocht kunnen. Of Kemkers nu ook van baan zal gaan wisselen. Humoristisch, zeker. Schaatsen is qua beleving niet vergelijkbaar met voetbal. En Kemkers gaf zijn fout direct toe. Maar De Wissel is De Wissel niet meer. Ik hoop voor Kemkers dat de hoon hem bespaard blijft.