Krant moet terug de bank in

Terwijl de eerste iPads in de VS net over de toonbank gaan, bestaat er bij uitgevers al een groot enthousiasme over de nieuwe gadget. Hoofdredacteur van InCT, tijdschrift over innovatief uitgeven David Huijzer noemde in zijn hoofdredactioneel commentaar de twee buzzwords van dit moment: social media en e-books. NRC Handelsblad en De Telegraaf maakten presentatiefilmpjes (zie hieronder) waarin getoond wordt hoe de krant er op een iPad uit moet gaan zien.

Bij de presentaties waren dingen te zien die je eigenlijk niet wilt zien. Simpelweg een krant afbeelden op de iPad, dat betekent dat er geen gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden die het apparaat biedt. Dat doet denken aan de eerste kranten online, die er precies uitzagen als hun papieren tegenhangers. Het filmpje van De Telegraaf ziet er een stuk gelikter, maar ook veelbelovender uit. Niet het typische krantenuiterlijk, maar wel filmpjes en een foto waarop ingezoomd kan worden bij een artikel. Ronduit spectaculair was het filmpje dat tijdschrift Sports Illustrated maakte, over hun ideeën hoe het tijdschrift er op een e-reader uit zou moeten zien.



Luie stoel
Hoewel er nog genoeg vragen zijn die beantwoord moeten worden, is het enthousiasme ook goed te begrijpen. Lukt het kranten en tijdschriften namelijk via e-reader-achtige apparaten de gebruiker te bereiken, dan verovert men ook digitaal weer een plekje in de luie stoel, bank of bed, en dat heeft voordelen voor media die zich meer richten op achtergronden, duiding en analyse: op langere artikelen.

Ga maar eens na. Je zit achter je computer, rechtop, achter een bureaustoel. Je doet dit op je werk, of thuis. Een weinig comfortabele positie. Door de werkhouding verwacht je als gebruiker ook interactie. Je leest vooral kortere teksten. Filmpjes doen het ook goed. Het beeldscherm is weinig gunstig voor de ogen, langere teksten sla je veelal over.

Sitting forward
Onrealistisch? Deze gebruikssituatie wordt wel sitting forward genoemd. Hiermee wordt bedoeld een actieve houding in mediagebruik. Dit is ook de manier waarop veel mensen het internet op gaan, al heeft de laptop hier enige verandering in gebracht. Dit heeft zijn weerslag op dat wat mensen op het internet doen, bijvoorbeeld vooral korte teksten lezen. De tegenhanger heet leaning back. Dit is de meer relaxte, passieve, volgens sommigen wellicht ouderwetse vorm van mediagebruik, bijvoorbeeld hoe de meeste mensen televisie kijken, of de krant lezen.

Na een dag achter het beeldscherm is het soms lastig om ’s avonds weer achter de computer te kruipen, alleen al omdat de houding niet erg relaxed is. De laptop bracht hier al wat verandering in, die kan je ook in comfortabelere positie gebruiken. Veel content die via het internet te vinden valt blijft zo minder 'toegankelijk'. Maar sinds ik zelf een iPhone heb, bemerk ik dat ik wel veel meer lange teksten online lees. Interessante artikelen, die ik vroeger mede om bovenstaande redenen nog wel eens links liet liggen, bewaar ik nu voor ’s avonds of voor in de trein.

De gebruikerspositie of de opstelling is denk ik zeer belangrijk en bepalend voor de manier waarop je media gebruikt. Als mensen Uitzending Gemist of YouTube op hun televisie kunnen gebruiken, zal het gebruik van dit apparaat waarschijnlijk ook veranderen. De krant wordt gebruikt op een lean back manier. Die kun je meenemen in je favoriete stoel, er staan lange teksten in, achtergrondverhalen, analyses, duiding van nieuws, in tegenstelling tot de snelle prikkels van nieuwssites of bijvoorbeeld Twitter. Online draait het nog veel meer om sitting forward.

Kansen
Juist daarom bieden e-readers en de nieuwe iPad mogelijkheden. Nu zijn de apparaten aanwezig die de interessante, langere, tijdlozere content van het internet ook toegankelijk maken in een andere gebruikssituatie. De langere teksten die kranten als NRC Handelsblad of De Volkskrant aanbieden, dat wil zeggen, de achtergrondartikelen, de analyses, wil je in alle rust in een comfortabele houding lezen.

Je kunt de iPad nu niet als de oplossing te gaan zien, omdat er zoveel andere problemen zijn die nog niet opgelost zijn, bijvoorbeeld het feit dat de content nog steeds eenvoudig te kopiëren is, zoals aangetoond door Clay Shirky. Wel kunnen kranten en tijdschriften hier op digitale wijze terugkeren naar een gebruikerspositie die recht doet aan de aard van de content.


UPDATE 7 april: Sanoma's plannen voor de Autoweek op de iPad: http://www.sanomadigital.nl/en-web-Nieuws-iPad_apps.php